BASIN BÜLTENİ 

ÇEVRE DÜZENİ PLANI İLKE KARARLARI OY BİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ

-       BURSA KENT KONSEYİ’NİN KOORDİNASYONUNDA AYLARCA YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR SONUCUNDA BELİRLENEN 1/100 BİN ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI’NIN GENEL İLKELERİ OY BİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ. 

BURSA –  Kısa zaman içinde yerel demokrasi platformu haline gelen Bursa Kent Konseyi, kenti geleceğe taşıyacak 1/100 bin ölçekli çevre düzeni planı çalışmalarını tamamladı. Akademisyenlerden sivil toplum kuruluşlarına kadar kentin tüm dinamiklerinin aylarca süren çalışması sonucu hazırlanan çevre düzeni planının genel ilkeleri yaklaşık 700 kişinin katıldığı toplantıda oy birliğiyle kabul edildi. 

Örnek çalışma

Büyükşehir Belediye Meclisi’ne Şubat ayında verilen bir önerge üzerine 1/100 bin ölçekli çevre düzeni planını kentin tüm dinamikleriyle ortaklaşa hazırlamakla görevlendirilen Bursa Kent Konseyi, aylarca süren çalışmalarını tamamladı. Konuyla ilgili basın açıklaması yapan Bursa Kent Konseyi Başkanı Mehmet Semih Pala ve Kent Konseyi Genel Sekreteri Enes Battal Keskin, Bursa Kent Konseyi’nin koordinasyonunda hazırlanan çevre düzeni planı genel ilkelerinin oy birliğiyle kabul edildiğini belirtti. Hazırlanan çevre düzeni planının yeni bir Bursa markası oluşturacağını dile getiren Pala, “Büyükşehir Belediyesi Türkiye’ye örnek bir davranış sergileyerek meclise verilen bir önergeyi Bursa Kent Konseyi’nin değerlendirmesine sunmuştur. Kentin anayasası olarak tanımlanan 1/100 bin ölçekli İl Çevre Düzeni Planlarının yapım sürecinde uyulması gereken ilke kararlarının belirlenebilmesi için toplumun tüm katmanlarını bir araya getirerek yoğun bir çalışma süreci başlatıldı. Aylarca süren çalışmalar ve toplantılar sonucunda planlama genel ilkeleri Valilik, Belediyeler, resmi kurumlar, üniversite, akademik ve meslek odaları, siyasi partiler, sendika, dernek ve vakıflar gibi Bursa’nın kent dinamiklerinin katılımıyla belirlendi. Belirlenen ilkeler de Bursa Kent Konseyi Genel Kurulu’nda yaklaşık 700 kişinin katıldığı toplantıda oy birliğiyle kabul edildi” diye konuştu.

Çalıştay süreci hakkında bilgiler veren Bursa Kent Konseyi Genel Sekreteri Enes Battal Keskin ise Şubat ayında verilen önerge sonucunda Bursa Kent Konseyi olarak ‘Bursa Geleceğini Konuşuyor’ başlıklı bir çalıştay başlattıklarını hazırlatarak, belirlenen ilkelerin kentin tamamının benimsediği kararlar olduğunun altını çizdi. 

Oluşturulan Hazırlık Komitesi Bursa’nın nabzını tuttu

Bursa Kent Konseyi tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında 28 Nisan 2010 tarihinde Çalıştay Hazırlık Komitesi oluşturuldu. Oluşturulan bu hazırlık komitesi tarafından Konut, Turizm, Ulaşım, Sanayi, ve Tarım başlıkları altıda çalışmalar yapmak üzere çeşitli çalışma grupları belirlenerek Bursa’nın nabzı tutuldu. Bu grupların yaptıkları çalışmalar neticesinde hazırlanan raporlar sonucunda Bursa Kent Konseyi Genel Kurulu’na sunulan ilkeler belirlendi. 22 Ekim 2010 tarihinde ise  ‘Bursa 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Çalıştayı’ gündemli 59. Bursa Kent Konseyi Toplantısı’nda katılımcılara bu ilkeler katılımcılara sunularak oy birliği ile kabul edildi. Bursa Kent Konseyi Genel Kurulu’nda Hazırlık Komitesi tarafından düzenlenerek sunulan ve oy birliği ile kabul edilen 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planı Çalıştayı ilke maddeleri şunlar;
 

1. Marmara Bölgesi ve çevresindeki illerde yapılan Çevre Düzeni Planlarının Bursa’ya dönük olumsuz etkilerini minimize edebilmek için, Bursa’da tüm kent dinamiklerinin katılımı ile belirlenecek vizyon çerçevesinde, İl Çevre Düzeni Planı hazırlanmalıdır.

2. Yerel ve bölgesel kalkınma planları vb. çalışmalarda, strateji geliştirilmesi sürecinde merkezi yönetim, yerel yönetimlerle yerinden yönetim ilkesi çerçevesinde işbirliği oluşturmalıdır.

3. Merkezi idare tarafından ulusal ve bölgesel planlar hazırlanırken, kentimize göçün önlenmesine yönelik politikalar geliştirilmelidir.

4. TOKİ (Toplu Konut İdaresi) projeleri ve MİGEM (Maden İşleri Genel Müdürlüğü) izinleri, hazırlanacak 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planı kararlarına aykırı olmamalıdır.

5. İl bazında yapılacak tüm üst ölçekli plan çalışmalarında bütüncül, çok merkezli ve dengeli bir planlama yaklaşımı ile katılımcı modeller geliştirilerek sektörel ilkeler belirlenmelidir.

6. Planlama çalışmalarında katılımcılığın arttırılması, hazırlanacak planın tüm kesimler tarafından benimsenebilmesi için planlama süreci boyunca mevcut 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planında plan değişikliği yapılmamalıdır.

7. Hazırlanacak 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Plan kararlarının uygulanması sürecinde plan bütünlüğünün bozulmaması için kamu kuruluşları arasında koordinasyon sağlanmalı, Bursa Kent Konseyi aracılığı ile oluşturulacak katılımcı mekanizmalar ile izleme ve denetim yapılmalıdır.

8. Kent hizmetlerinin kent bütününde dengeli dağıtıldığı, kentin sunduğu imkânlara erişimde fırsat eşitliğinin sağlandığı ve Dünya Sağlık Örgütü Sağlıklı Kentler Birliği’nin belirlediği sağlıklı kent parametreleri doğrultusunda kentsel yaşam kalitesinin arttırıldığı bir planlama yaklaşımı ortaya konulmalıdır.

9. Kentsel ulaşım hizmetlerinin, kentteki her türlü açık alanın ve yapının ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda engellilerin ulaşılabilirliği için plan kararları üretilmelidir.

10. 1. sınıf deprem bölgesi olan ilimizde, “Deprem ve Doğal Afet Ana Planı” yapılmalı, planlama kararları bu plan ilkelerine göre oluşturulmalı, İl Çevre Düzeni Planı çalışmalarında fay hatları, heyelan bölgeleri, taşkın sahaları, sıvılaşma potansiyeli yüksek alanlar planlara işlenmelidir.

11. Tüm sektörler için gerekli bilgi teknolojilerinin ve Ar-Ge faaliyetlerinin Uludağ Üniversitesi (USİGEM, ULUTEK, KETAM vb.) ile işbirliği içerisinde geliştirilmesi sağlanmalıdır.

12. Planlama çalışmasında öngörülen nüfus projeksiyonu doğrultusunda kentin gelişim yönü tanımlanmalı, kent makroformu göz önüne alınmalıdır.

13. Planlama sürecinde mekansal gelişimin ve kamu/özel sektöre ait yerel ve bölgesel yeni yatırımların, kentin tarihi kültürel ve doğal değerlerine (Uludağ, flora-fauna, su havzaları, tarım ve orman alanları, mera, sit alanları vb.) zarar vermeyecek şekilde, Kent Konseyi gibi katılımcı platformlarda tartışılarak yer seçiminin yapılması sağlanmalıdır.

14. Planlama süreçlerinde (araştırma, analiz, sentez, karar üretme) “Coğrafi Bilgi Sistemi” teknolojilerinden faydalanmalı, bu noktada ilimizde yapılmış çalışmalar (Kent Bilgi Sistemi) yeniden ele alınarak güçlendirilmelidir.

15. Doğal çevre, tarihi ve kültürel mirasın korunması alanları başta olmak üzere, ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin (RAMSAR ve Avrupa Peyzaj Sözleşmesi vb) bir gereği olarak, bu sözleşme hükümlerine aykırı plan kararları oluşturulmamalıdır.

16. Planlama sürecinde, kentin topografik yapısı dikkate alınarak kent siluetini (Uludağ, tarihi yapılar vb.) bozmayacak, kentin tarihi ve kültürel alanlarını görünür kılacak, doğal bitki örtüsünü koruyacak nitelikte plan kararları oluşturulmalıdır.

17. Planlama sürecinde mevcut yapı stokunun kapsamlı analizi yapılmalı, iyileştirme yapılması gereken çarpık ve kaçak yapılaşmanın olduğu bölgelerde kısa, orta ve uzun vadede sosyolojik boyut da göz önüne alınarak, etaplar halinde uygulanacak kentsel dönüşüm planlaması yapılmalıdır.

18. Kentte “Yavaş Şehir” kavramı çerçevesinde alanlar belirlenmeli ve bu alanlarda yavaş şehir kriterlerinin gerçekleştirilmesi için plan kararları üretilmelidir.

19. Kent içerisinde, özellikle tarihi kent bölgelerinde karma fonksiyonlar içeren 7/24 yaşayan alanlar oluşturulmalıdır.

20. Konut alanlarının planlanmasında fiziksel ve sosyo-kültürel taşıma kapasiteleri belirlenerek, optimum yoğunluk öngörüleri yapılmalı, konut alanlarında yeterli sosyal donatı alanları oluşturulmalı, yerleşim alanlarının sınırlarını belirleyen tampon alanlar (yeşil alanlar, spor alanları vb.) oluşturulmasını sağlayan planlama anlayışı benimsenmelidir.

21. Konut üretiminde “Stratejik Mekânsal Gelişim Yaklaşımı” benimsenmeli, sürdürülebilir konut üretim teknolojileri uygulanmalı, konut ısınmasında temiz enerjinin kullanılması (jeotermal kaynaklar, güneş enerjisi vb…) sağlanmalıdır.

22. Yerleşme alanlarında ve yakın çevresinde çocukların ve gençlerin beden ve ruh yapısını geliştirip zenginleştirmek için gidebilecekleri yeni spor alanlarına planlarda yer verilmelidir.

23. Kırsal yerleşim alanları, sahip olduğu doğal ve tarihi değerler göz önüne alınarak planlanmalı ve merkezle ilişkilendirilmesi için ulaşım başta olmak üzere tüm imkânlar açısından desteklenmelidir.

24. İlimizin doğal kaynaklarının korunmasına yönelik ölçme ve izleme çalışmalarının yapılması ve sürekliliğinin sağlanması amacıyla “Çevresel Bilgi Sistemi” oluşturularak Uludağ Üniversitesi desteği ile İl Çevre Düzeni Planının hazırlanması ve izlenmesi için veriler üretilmelidir.

25. Başta Nilüfer ve Mustafakemalpaşa Çayı Havzaları olmak üzere diğer yerüstü ve yeraltı su kaynakları, tarım alanlarının korunması amacıyla evsel ve endüstriyel atıksu arıtma tesisleri alanlarına İl Çevre Düzeni Planında yer verilmelidir.

26. Kentimizin mevcut içme ve kullanma suyu kaynaklarının (Doğancı ve Nilüfer Barajları ile Uludağ kaynakları ve gelecekte potansiyel içme suyu rezervleri olan Çınarcık ve Gölbaşı Barajları, Uluabat ve İznik gölleri) korunması için, “Entegre Havza Yönetim Planı” katılımcı bir yaklaşımla hazırlanmalı ve İl Çevre Düzeni Plan kararlarının oluşturulmasında dikkate alınmalıdır.

27. İznik ve Uluabat Gölü’nün korunması amacıyla İzmir-İstanbul Otoyolu Projesi’nin çevresine yaratacağı etkilerin minimize edilmesine yönelik planlama ilkeleri belirlenmelidir.

28. Katı ve tehlikeli atıkların insan ve çevre sağlığını tehdit etmemeleri amacıyla “Atık Yönetim Planı” oluşturulmalıdır.

29. Bursa merkez, Yenişehir, Karacabey, İnegöl, Mustafakemalpaşa ovalarının 5403 sayılı yasa kapsamında, tarımsal potansiyeli yüksek “Büyük Ova Koruma Alanı” statüsüne kavuşturularak korunması için plan kararları üretilmeli, “Ova Koruma Protokolleri” hazırlanarak ilgili taraflarca imzalanmalı ve bu protokollere uyulmalıdır.

30. Tarım arazileri üzerinde, sadece bitkisel ve hayvansal üretimin geliştirilmesi için gerekli işletmelerin (mandıra, ahır, kümes vb.) kurulmasına imkân veren plan kararları oluşturulmalıdır.

31. Ekonomik değeri ve ihracat imkânı yüksek, marka olmuş ürünlerin (zeytin, armut, incir, şeftali, kiraz, kestane, ahududu vb) üretim alanlarının korunacağı plan kararları üretilmelidir.

32. Toplulaştırma alanları korunmalı ve köylerdeki toplulaştırmalar tamamlanmalı, tarım arazilerinin tarımsal üretimde kullanılıp kullanılmadığının tespiti yapılarak tarımsal üretime yönlendirilmelidir.

33. Planda yer alan korunacak tarım alanlarının tarımsal verimliliklerin artırılmasına yönelik Ar-Ge çalışmaları üretilmelidir.

34. Çiftçi kayıt sistemi, tarımsal arazi envanteri, toprak kabiliyeti,  ürün deseni, tarımsal işgücü, üretim planlaması üzerinden yapılacak analizler kullanılarak Uludağ Üniversitesi desteği ile tarım sektörüne vizyon belirlenmeli, 1/100.000 ölçekli İl Çevre Düzeni Planı ve planlama kararları bu vizyon doğrultusunda belirlenmelidir.

35. 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planı, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümlerine (parsel büyüklüğü, tarımsal yapılar, tarım dışı kullanım) uygun olarak yapılmalı, 1985 yılında hazırlanan toprak haritası il bütününde bu kanuna göre yeniden hazırlanmalı, Toprak Koruma Kurulu onayına sunulmalıdır.

36. İyi tarım uygulamalarını, organik tarımı, su ürünleri üretimini ve balıkçılığı teşvik edecek şekilde plan kararları oluşturulmalıdır.

37. Tarım sanayisinin ve teknolojisinin geliştirilmesi sayesinde, tarımsal üretimin artırılıp pazarlanma imkânlarının geliştirilmesiyle, Bursa’nın bölge, ülke ve dünya ölçeğinde tarımsal üretim üssü olması için gerekli plan kararları üretilmelidir.

38. Maden ocaklarının, tarım arazileri ve doğal kaynaklar üzerinde yarattığı olumsuz etkinin giderilmesi için, bu tür tesislerin yer seçimi, işletimi ve işletme ömürlerinin tamamlanmasının ardından peyzaj onarım projelerinin hazırlanması süreçlerini düzenleyen ve denetleyen, plan kararları üretilmeli, madencilik faaliyetine ilişkin tüm izinler yerel yönetimler tarafından verilmelidir.

39. Dünya ve ülke ölçeğinde yürütülen kalkınma stratejileri ve bunun paralelinde uygulanan hatalı destekleme politikaları nedeniyle, tarımsal üretimde meydana gelen azalmayı önlemek için, tarım toprakları korunmalı, tarımsal üretimin geliştirilmesi için gerekli analizler yapılmalı ve fiziki planda bu sorunların çözümü için gerekli kararlar üretilmelidir.

40. Bursa’nın sahip olduğu kıyı alanlarının “Kamu yararı” ilkesi uyarınca kentin ve kentlinin kullanımına yönelik planlanabilmesi için kararlar üretilmelidir.

41. Mekânsal gelişim, başta deprem olmak üzere afet riski en az olan bölgelere yönlendirilmeli, afet riski bulunan alanlardaki yapılar tasfiye edilmelidir.

42. Kentsel yerleşim alanları içinde kalan dereler ıslah edilmeli, mevcut konut alanları tasfiye edilmeli, dere çevrelerinde rekreasyon alanları oluşturulmalıdır.

43. Bursa Valiliği’nin koordinasyonunda katılımcı bir perspektifle hazırlanan “Bursa Marka Kent Eylem Planı” stratejilerinin uygulanmasına dönük çalışmalar, planlama sürecinde dikkate alınmalıdır.

44. Bursa turizminin gelişimine katkıda bulunmak amacıyla kentin dokusuna uygun konaklama tesisleri ve AB standartlarında, ulaşım bağlantıları düşünülmüş, tam donanımlı festival ve fuar alanları planlanmalıdır. Kırsal kalkınmaya katkıda bulunacak şekilde ekoturizmi geliştirmek amacıyla pansiyonculuğun, apart otel, vb.. tesislerin teşvik edilmesini sağlayacak plan kararları üretilmelidir.

45. Uludağ sahip olduğu Milli Park Statüsü çerçevesinde, 12 ay turizm yapılabilmesine elverişli, kış turizminden dağ turizmine geçecek şekilde planlama kararları oluşturulmalıdır.

46. Turizm sektörünün geliştirilmesi için jeotermal kaynakların envanter çalışması yapılarak, bu kaynakların termal turizmde kullanılmasına dönük plan kararları üretilmelidir.

47. Bursa’nın bölgesel ulaşım ağı (kara, deniz, hava ve demiryolu) bağlantısı sağlanarak, yük ve yolcu taşımacılığını kolaylaştıran, etkin ulaşım türlerini kapsayan (deniz, hava ve raylı sistem), “Bursa Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Ana Planı” ile ilişkili, “İl Ulaşım Ana Planı” hazırlanmalıdır.

48. Kentin belli başlı merkezlerinin yayalaştırıldığı, bisikletli ulaşımın yaygınlaştırıldığı, toplu taşımada Raylı Sistem yatırımlarına öncelik verilen ulaşım stratejileri geliştirilerek plan kararlarına yansıtılmalıdır. 

49. Artan teknolojik imkânlardan faydalanarak temiz ve yenilenebilir enerji tesislerinin yaygınlaştırılmasına dönük planlama kararları üretilmelidir.

50. Sahip olduğumuz Ar-Ge ve Ür-Ge kapasitesini kullanarak, emek yoğun sanayiden teknoloji üreten sanayiye geçişi destekleyecek plan kararları oluşturulmalıdır.

51. Yeni yapılacak il çevre düzeni planında sınırları belirlenmiş mevcut tarım arazileri üzerinde ilave yeni sanayi bölgeleri kurulmamalı, kontrolsüz sanayileşmenin tarım arazileri ve tarımsal üretime etkisi incelenerek planlama kararları üretilmelidir.

52. İznik başta olmak üzere tüm ilçelerin tarihi ve turistik değerleri ön planda olan bölgelerinde; Turzim ve hizmet sektörünü ön plana çıkartan, hiçbir türde ve ölçekte sanayinin oluşmasına izin vermeyen planlama kararları oluşturulmalıdır.

53. Korunacak tarım alanları içinde oluşmuş mevcut sanayi alanları dondurularak, ilave yeni sanayi alanları önerilmemelidir. Mevcut çevre düzeni planına aykırı bir şekilde oluşmuş sanayi bölgeleri (Barakfaki, Kayapa, Gürsu, Çalı) ıslah edilmeli, kent içinde dağınık sanayi tesisleri, kapasitesi dolmamış organize sanayi bölgelerine taşınarak tasfiye edilmelidir.

54. ULUTEK benzeri bilgi üreten teknoparkların geliştirilmesini ve yeni teknopark alanları oluşturulmasını sağlayacak plan kararları alınmalıdır.

55. Sanayi ürünlerinin sunulduğu, halka açık ticaret alanları için planlarda yer ayrılmalıdır.

 

Bursa 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planı’nın, sürdürülebilir kentsel gelişmenin fiziksel ve sosyo-kültürel gerekliliklerinin sağlanmasını mümkün kılacak şekilde hazırlanması gerektiğini düşünüyoruz. Bu bağlamda, Bursa Kent Konseyi tarafından yürütülen “Bursa 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Çalıştayı” kapsamında hazırlanıp 22 Ekim 2010 tarihli 59. Bursa Kent Konseyi toplantısında son şekli verilen bu genel ilkelerin, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Bursa İl Özel İdaresi tarafından yürütülecek planlama çalışmasına yön vermesini diliyoruz.

 

 Ayrıca Bursa Kent Konseyi’nin, planlama sürecinin araştırma, analiz, sentez, plan kararlarının üretilmesi aşamalarında halkın ve sektör temsilcilerinin katılımını ve görüşlerinin plana yansıtılmasını sağlayacak mekanizma olarak belirlenmesinin yanı sıra; Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Bursa İl Özel İdaresi tarafından yenilenecek İl Çevre Düzeni Planı’nın, Bursa Kent Konseyi’nde görüşüldükten sonra ilgili İdarelerin Meclisleri tarafından onaylanması gerektiği görüşündeyiz.

Bu düşüncelerle, yapılan çalışma ve ardından hazırlanan bu genel ilkeler ışığında;

*     Tarihi, kültürel, doğal kaynakların koruma-kullanma dengesi gözetilerek değerlendirildiği,

*      Kentsel hizmetlerin dengeli dağıtıldığı ve hakça paylaşımın sağlandığı,

*      Mevcut turizm potansiyelinin sürdürülebilir turizm ilkeleri çerçevesinde geliştirilerek hedef sektör olarak belirlendiği,

*      Teknoloji üreten ve ileri teknoloji kullanan sanayi, vizyon sahibi ve öncü tarım sektörünün yanı sıra bilişim ve hizmet sektörünün de desteklenmesi ile ekonomik gelişmişlik seviyesinin yükseldiği,

*      Karar alma süreçlerinde katılımcı mekanizmaların etkin olarak kullanıldığı,

*     Kent içi ve kente ulaşım konusunda insan odaklı etkin ulaşım alt yapısının oluşturulduğu,

*      Kişi başına düşen yeşil alan miktarının gelişmiş çağdaş ülkeler standartlarına ulaştığı,

*      Kamu hizmetleri ve kamuya açık alanlarda engellilere yönelik fırsat eşitliğinin sağlandığı,

*     Sürdürülebilir kentsel gelişme için çevresel, ekonomik ve toplumsal unsurların göz önünde bulundurulduğu planlama yaklaşımı ile kentsel yaşam kalitesinin arttırıldığı,

*      Ulusal ve uluslararası alanda rekabet gücüne sahip, bir Bursa hedefliyoruz.

 

BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ